اوتیسم چیست؟

اوتیسم چیست؟

اوتیسم یک اختلال پیشرفت کننده است که رفتار و ارتباطات را تحت تأثیر قرار می‌دهد. اوتیسم در هر سنی می‌تواند تشخیص داده شود اما معمولاً علامت و نشانه های آن در 3-2 سال اول زندگی کودک بروز می‌کند.

اوتیسم در پسران 4 برابر بیش از دختران دیده می‌شود.

این بیماری مخصوص نژاد یا قوم خاصی نیست و به فرهنگ و سبک زندگی و میزان درآمد خانواده ربطی ندارد. در امریکا از هر 68 کودک، یکی مبتلا به اوتیسم است و این آمار در چند دهه‌ی اخیر رو به افزایش است.

در ایران آمار دقیقی در دست نیست اما نتیجه تحقیقات نشان می‌دهد که این آمار تقریباً نصف آمریکاست یعنی از هر 150 کودک، یک نفر مبتلا به اوتیسم است. اوتیسم یک طیف از بیماری است و انواع مختلفی دارد و می‌تواند خفیف تا شدید باشد و در افراد مختلف علائم متفاوت داشته باشد.

علائم اوتیسم در کودکان

سخت ارتباط برقرار کردن با افراد دیگر، بی‌توجهی به محیط اطراف، علایق خاص و رفتارهای تکرارشونده، توجه نکردن به عواطف و احساسات دیگران، تمرکز طولانی روی اشیایی که اسباب بازی نیستند و نشانه‌هایی که به مهارت های فردی و کارایی کودک در مدرسه آسیب می‌زند.

از اولین نشانه های اوتیسم دیر به حرف افتادن کودک است، علامتی که برخی پدر و مادرها آن را جدی نمی‌گیرند و به همین علت روند درمانی کودک به تأخیر می‌افتد.

علائم اوتیسم در 2 یا 3 سالگی آغاز می‌گردد، اما بعضی وقت ها تأخیر در یادگیری بعضی مهارت ها در سنین پایین تر، می‌تواند نشانه های اوتیسم باشد. اوتیسمی ها در مقایسه با کودکان هم سن خودشان متفاوت به نظر می‌رسند.

یک کودک اوتیسمی ممکن است در مواجهه با صداها، بوها، تماس یا دیدن مناظری که برای دیگران عادی است، دچار مشکلات جدی یا در برخی موارد تجربه ای دردناک شود.

کودک اوتیسمی به ندرت ارتباط چشمی برقرار می کند و با والدین خود تعامل ندارد. بعضی از این کودکان تا 3 سالگی کاملاً نرمال به نظر می‌رسند اما از این زمان به بعد تفاوت هایشان آغاز می‌گردد.

اوتیسمی ها گاهی حرکات تکراری بدنی انجام می‌دهند، مثل قدم زدن یا دست زدن، تکان دادن بازوها، پهلو به پهلو شدن یا چرخیدن به اطراف.

گاهی وابستگی شدیدی به اشیا پیدا می‌کنند و در مقابل هر تغییری از خود مقاوت نشان می‌دهند، ممکن است با یک شیء بی ربط ساعت ها مشغول شوند مثلاً با یک چرخ ماشین، یا گاهی رفتارهای پرخاشگرانه انجام می‌دهند و گاهی به خودشان آسیب می زنند.

برخی دیگر از مبتلایان به اوتیسم قادر هستند تمامی فعالیت های روزانه خود را انجام دهند، درحالی که برخی دیگر به کمک دیگران نیاز دارند.

بعضی از اوتیسمی ها دچار اختلالات شناختی هستند، اما برخلاف دیگر اختلالات شناختی که در تمامی زمینه های رشد تأخیر وجود دارد، اوتیسمی ها مهارت های مختلفی دارند و فرد شاید در برقراری ارتباط با دیگران مشکل داشته باشد، اما در زمینه ی طراحی، ساخت، موسیقی، حل کردن مسائل ریاضی یا حفظ کردن برخی مطالب مهارت های بسیار بالایی دارند و در تست های هوش غیرکلامی، دارای هوش متوسط یا حتی بالایی هستند.

به این نکته توجه داشته باشید که اوتیسمی ها در ریسک بالای ابتلا به تشنج هستند. آن دسته از اوتیسمی ها که قبل از 3 سالگی پسرفت کلامی دارند، در خطر بیشتری برای بروز تشنج هستند.

اکثر اوتیسمی ها در برقراری ارتباطات اجتماعی مشکل دارند.حتی ممکن است در شنیدن اسمشان عکس العملی نشان ندهند و از برقراری ارتباط چشمی اجتناب کنند و متوجه نباشند که باید چگونه با همسالان خود بازی کنند و ترجیح دهند که تنها باشند.

برای اوتیسمی ها بسیار مشکل است که احساسات دیگران را بفهمند یا بخواهند راجع به احساسات خودشان صحبت کنند.

در اوتیسمی ها یک طیف کلامی داریم، از کلاً صحبت نکردن تا صحبت کردن روان اما عجیب و نا مرتبط.

بعضی از این کودکان در صحبت کردن و مهارت های کلامی تأخیر دارند و ممکن است یک جمله را بارها تکرار کنند و پاسخ های بی ربط به سوالات بدهند.

اوتیسمی ها هم چنین در فهمیدن زبان بدن و سرنخ های غیرکلامی مشکل دارند.به طور مثال بچه های اوتیسمی شاید متوجه نشوند که دست تکان دادن هنگام خداحافظی چه معنی ای را می دهد. اوتیسمی ها گاهی روی یک خط صاف صحبت می کنند، شبیه ربات حرف می زنند یا وقتی صحبت می کنند، فکر می کنید که دارند راجع به موضوعات مشخص و تکراری صحبت می کنند و در صحبت کردن علایق طرف مقابل را در نظر نمی‌گیرند.

گاهی ممکن است به شدت به موضوع خاصی مثل هواپیما علاقه مند شوند یا جدول زمانبندی قطار را حفظ کنند.

یک تغییر کوچک در روند عادی زندگی آنها می تواند آنها را بسیار تحت تأثیر قرار دهد و به دنبال آن علائم عاطفی شدیدی از خود نشان دهند به خصوص وقتی وارد محیط جدیدی می‌شوند.

عوامل ایجاد اوتیسم

در درجه ی اول اختلالات ژنتیکی قرار دارد. بیماری اوتیسم با سابقه ی خانوادگی و اختلالات ژنتیکی در ارتباط است و ترکیب خاصی از ژن ها باعث ایجاد اوتیسم می شود. تحقیقات نشان داده است که اوتیسم به علت وجود اختلالات در بخش هایی از مغز است که تفسیر پیام های دریافتی را از اندام های حسی و پردازش گفتار را در مغز بر عهده دارند.

سن بالای پدر یا مادر، مصرف داروها در دوران بارداری، چاقی مفرط مادر و ابتلا به سرخجه در زمان بارداری از دیگر علل ایجاد اوتیسم هستند.

آیا اوتیسم درمان دارد؟

در بسیاری از کودکان، نشانه های اوتیسم با افزایش سن بهبود می یابد.جلسات کاردرمانی و رفتار درمانی تأثیر به سزایی در بهبود وضعیت آنها دارد. بعضی از اوتیسمی ها، با شروع بلوغ دچار افسردگی یا مشکلات رفتاری می گردند و روند جلسات درمانی آنها متناسب با بلوغشان باید تغییر کند.

بعضی از آنها با افزایش سن، باز هم نیاز به ساپورت و نگهداری دارند، اما این مورد بستگی به شدت بیماری آنها دارد. بسیاری از اوتیسمی ها می توانند شغل موفق داشته باشند و مستقل زندگی کنند.

برای اوتیسم درمان قطعی وجود ندارد.رفتار درمانی ها تا حد زیادی علائم را کاهش می دهند و می تواند نشانه های اوتیسم را بهبود بخشد.هر چه این رفتار درمانی در سنین پایین تر آغاز گردد، اثرات بهتری از آن را شاهد خواهیم بود.

تشویق در رفتارهای مثبت و عدم تشویق در رفتارهای منفی یکی از روش های مناسب در برخورد با کودکان اوتیسمی است.

کلاس های آموزشی برای پدر و مادر و خواهر و برادر کودکان مبتلا به اوتیسم اغلب به خانواده کمک می کند تا رفتار مناسبی با کودک اوتیسمی خود داشته باشند.

ارتقای مهارت های اجتماعی و کلامی کودک زندگی را برای او آسان می کند.

دارویی برای درمان قطعی اوتیسم وجود ندارد اما برای درمان اضطراب، افسردگی، اختلالات خواب و وسواس ناشی از اوتیسم می توان از درمان دارویی استفاده کرد و تا حد زیادی مشکلات رفتاری این کودکان با این داروها کنترل می شود.هم چنین در موارد بروز تشنج از داروهای ضد تشنج کمک می گیریم.